LIỆNG SỢI TƠ SEN TRÓI MÃNH HỔ

“Khi cọng sen bị gãy ra từng khúc, nhờ có sợi tơ sen mà các cọng sen ấy được kết nối lại với nhau. Hơi thở có ý thức như sợi tơ sen, giúp ta tóm thâu tất cả các tâm hành giận hờn, ganh tị, tuyệt vọng … đang trói buộc ta. Những tâm hành ấy được ví như con mãnh hỗ đang lôi kéo ta đi về những nẻo đường đen tối và xấu ác. Làm chủ được hơi thở là ta đã trói được con mãnh hổ ấy, ta sẽ không còn sợ hãi, lo lắng và sẽ có nhiều tự do.”

Đó là lời minh họa cho bức hình hoa sen của tờ lịch tháng 10 năm 2011 của Làng Mai.

Nghe nói ngôi chùa nổi tiếng Phaung Daw Oo ở vùng hồ nước Inle, thị trấn Nyaungshwe, Miến Điện, có 5 pho tượng Phật thiêng liêng. Pho tượng thứ 5 đã bị hư hoại trong 1 lần ngập nước không phục hồi lại được, chỉ còn 4 pho tượng được rước đi qua 20 ngôi làng quanh hồ Inle trong ngày lễ hội của chùa. Hồ Inle là một danh thắng nổi tiếng của bang Shan, cách Taunggyi, thủ phủ của bang này 30 km về phía Nam. Hồ dài 22,4 km, rộng 10,2 km. Đây có thể gọi là một “hồ trên núi” bởi Inle nằm ở độ cao 900 m so với mực nước biển, vây quanh bởi các dãy núi xanh mờ. Du khách đến chùa Phaung Daw Oo còn được xem những chú mèo nhảy vòng do chư Tăng huấn luyện rất vui. Làng nghề dệt lụa bằng tơ sen quanh chùa cũng rất là độc đáo. Bẻ cái ngó sen ra sẽ thấy những sợi tơ kéo dài theo, thảo nào thi ca Việt Nam, cụ Nguyễn Du để lại 2 câu thơ tả loài sen : Tiếc thay chút nghĩa cũ càng, dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng.

Tiếc thay chút nghĩa cũ càng,
Dẫu lìa ngó ý còn vương tơ lòng!
(Truyện Kiều - Nguyễn Du)
去婦
君心匣中鏡，一破不復全。
妾心藕中絲，雖斷猶牽連。

Khứ phụ
Quân tâm hạp trung kính, nhất phá bất phục toàn.
Thiếp tâm ngẫu trung ti, tuy đoạn do khiên liên.

Người vợ bị ruồng bỏ

Lòng chàng gương trong hộp
Rạn vỡ, khôn hàn gắn
Lòng thiếp tơ ngó sen
Dẫu dứt còn vương vấn.
(Mạnh Giao 孟郊)

Preparation of sen

Pulling silk bend

Sen Se silk

Sen Se silk

Wrap the spindle motor

Textile and silk scarf by sen

Finished silk scarf sen

Sen-treated silk scarf dyed color

Sen color original silk scarf

Nói về nước Yên vua Khoái vương, ngày kiađang buổi ngự trào, các quán văn võ phân đứng hai bên, bỗng thấy Huỳnh môn quan vào quỳ tâu rằng:
- Nay có xứ Cao Ly đến dâng một cây đờn báu, gọi là Ngẫu tư cầm, còn đang đứng ngoài ngọ môn hầu chỉ.
Khoái vương nghe tâu cả mừng, liền hạ chỉ cho triệu sứ vào. Tên sứ vào quỳtrước kim giai, dâng cây đờn lên. Nội thị tiếp lấy đem để trước Long án. Khoái vương xem kỹ lại, thấy phía trước cây đờn, có một bài thơ ngũ ngôn như vầy: Đờn làm bằng hương mộc/ Ấy thiệt của báu trân/ Khảy đặng cho ra tiếng/ Lớn nhỏ mới có phần.

Khoái vương xem rồi trong lòng cả mừng, bèn nghĩ thầm rằng:
“Ấy thiệt là báu lạ của trời cho; nếu có ai đem qua nước Tề, đặng mà thử Tuyên vương, thì mới biết va giỏi dở”
Nghĩ rồi bèn cười và nói với các quan rằng:
- Nay trong các nước chư hầu thì duy có nước Tề và nước Tần là mạnh, nên trẫm muốn sai người đem cây Ngẫu tư cầm này qua đố thử Tề vương, như va chẳng biết, thì va chẳng dám khoe giỏi khoe hay với nước Yên ta nữa, hễ như bên nước va có người đờn đặng, thì mình phải tôn làm thượng quốc cũng đành, nếu mà đờn không ra tiếng, thì va phải xưng thần và thường năm phải dâng lễ cống cho nước ta, ý trẫm muốn như vậy, song chẳng có ai dám đi, các quan liệu ra thể nào.
Khoái vương nói vừa dứt lời, bỗng thấy có một người bước ra chịu đi, Khoái vương xem lại người ấy là con cháu dòng công thần, họ Ngụy tên Tấn Anh, đang làm chức Thượng thơ binh bộ. Khoái vương cả mừng, liền gật đầu nói rằg:
- Nếu khanh chịu đi thì chắc thành công, chừng về trào rồi trẫm sẽ gia phong quan chức.

(Truyện dã sử - Chung Vô Diệm)
Trong tự điển Thành ngữ của Diên Hương có nóiđến “tư cầm”, “ngẫu tư cầm”, là tên một cây đàn, dây làm bằng tơ sen, của nước Yên đem thách nước Tề đàn thử.
Ngẫu Tư Cầm(藕丝琴), chữ tư có nghĩa là tơ(silk), ngẫu là ngó sen.

Tơ sen (silk lotus) là những sợi trắng dài được tìm thấy khi bẻ gãy các cuốn sen, Tơ được thế giới sử dụng làm nguyên liệu cho ngành dệt, tạo ra sản phẩm thời trang vải có chất lượng cao cấp.