BỤI PHẤN

‘Bụi phấn’ mãi gắn với hình ảnh người thầy

Gợi lên ký ức nơi bục giảng, ‘Bụi phấn’ là bài hát quen thuộc nhất về người giáo viên mà bất kỳ ai khi còn đi học cũng đều thuộc lòng.

Được nhạc sĩ Vũ Hoàng phổ nhạc từ bài thơ cùng tên của tác giả Lê Văn Lộc, Bụi phấn nhanh chóng trở thành một trong những ca khúc thiếu nhi nổi tiếng nhất của nền âm nhạc Việt Nam. Hiếm ai còn nhớ bài hát này ra đời vào thời gian nào, trong hoàn cảnh ra sao, chỉ biết rằng ai từng trải qua thời cắp sách đến trường cũng đều từng nghe và thuộc lòng Bụi phấn.

Sự tận tâm của người thầy với những học trò nhỏ. Ảnh: st.

Giống như một bản nhạc thơ, Bụi phấn có lời ca ngắn với những âm điệu nhẹ nhàng, dễ nhớ, dễ thuộc. Mỗi khi những câu hát ấy vang lên, người nghe như sống trong khoảnh khắc của những ký ức xưa cũ lúc còn ngồi trên ghế nhà trường, là một học sinh vô tư, hồn nhiên.

“Khi thầy viết bảng, bụi phấn rơi rơi
Có hạt bụi nào, rơi trên bục giảng
Có hạt bụi nào, vương trên tóc thầy…”

Khi người giáo viên bắt đầu dùng phấn viết những bài học mới lên chiếc bảng đen, những hạt bụi trắng xóa rơi xuống – đó là một hình ảnh quá đỗi đơn sơ, xảy ra hàng ngày và dễ dàng bắt gặp ở bất kỳ lớp học nào. Nhưng qua cảm nhận của tác giả, những hạt bụi ấy trở thành một hình ảnh mang tính ước lệ và có hồn. Nó không chỉ là những hạt nhỏ li ti rơi xuống bục giảng hay vương lại trên tóc mỗi lần người thầy viết bài, mà đã trở thành một biểu tượng in sâu trong tâm trí bao thế hệ học trò.

Động từ “rơi” được nhấn mạnh thành “rơi rơi” tạo nên một cảm giác bâng khuâng và chơi vơi. Hạt bụi rơi mãi không ngừng một cách lặng lẽ đến mức chẳng ai nhận ra chúng đang hòa quyện và nô đùa – như chính những người học trò nghịch ngợm, vô tư. Khi chiếc bảng đen đầy ắp những kiến thức, những dòng chữ thì cũng là lúc dưới bục giảng, trên mái tóc người thầy vương thêm nhiều hạt bụi.

“Em yêu phút giây này, thầy em tóc như bạc thêm
Bạc thêm, vì bụi phấn. Cho em bài học hay…”

Những hạt bụi phấn chắp cánh đưa người học trò bước tới tương lai, tới những bài học tri thức lẫn bài học cuộc sống vô cùng quý giá. Người thầy ấy chẳng quan tâm tới mái tóc mình đang ngày một bạc thêm, còn những người học trò cũng chẳng ai có thể đếm được có bao nhiêu hạt bụi đậu vào mái tóc thầy trong từng tiết học. Đọng lại trong đó là một nỗi niềm ưu tư về cuộc sống, về tương lai của những thế hệ học trò.

“Mai sau lớn nên người, làm sao có thể nào quên
Ngày xưa thầy dạy dỗ, khi em tuổi còn thơ…”

Chẳng ai nhận ra được sự thay đổi cho tới khi trưởng thành. Đến một lúc nào đó nhìn lại mới chợt thấy mọi thứ đã khác biệt theo thời gian. Màu trắng của những hạt bụi phấn năm xưa giờ đã trở thành màu tóc của người giáo viên. Tâm hồn của cô cậu học trò đã lớn lên từ những hạt bụi phấn, chất chứa biết bao sự ân cần, trìu mến với những bài học tuôn chảy theo từng ngày. “Làm sao có thể nào quên” - khi đã “nên người” thì những cô cậu học trò năm nào mới thấy hình ảnh quen thuộc “khi thầy viết bảng, bụi phấn rơi rơi” là những ký ức khó phai nhòa.

"Em yêu phút giây này, thầy em tóc như bạc thêm. Bạc thêm vì bụi phấn, cho em bài học hay...". Ảnh: Hoàng Hà.

Có những người thầy xuất hiện thoáng qua trong cuộc đời ta, nhưng cũng có những người khiến ta nhớ rất lâu. Từng lời nói, từng câu pha trò trong giờ học, từng lúc nghiêm khắc mỗi khi kiểm tra miệng, từng phút thoáng buồn trước sự vô lo của trò… Tất cả những thứ đó tạo nên một hành trình dài của sự trưởng thành.
Mỗi khi giai điệu da diết, bồi hồi của Bụi phấn được ngân nga, tâm hồn người học trò năm xưa lại trở nên xao xuyến khi nhớ về những người thầy cũ, bạn bè cũ, mái trường thân thương đã gắn bó cả một thời tuổi trẻ. Những câu hát đem lại sự hoài niệm về một thời đã qua, thời của “có hạt bụi nào rơi trên bục giảng, có hạt bụi nào vương trên tóc thầy” - hình ảnh mà chỉ có những người học trò mới nhìn thấy và cũng chỉ có tới lúc chia xa, họ mới nhận ra nó đẹp tới nhường nào.
Thời gian trôi đi, cuộc sống ngày càng thay đổi, xã hội ngày càng hiện đại hơn. Những chiếc bảng đen được thay thế bằng bảng chống bóng, phấn được thay bằng phấn không bụi và đôi khi còn là những chiếc bút điện tử với máy chiếu. Hình ảnh “khi thầy viết bảng, bụi phấn rơi rơi” ở thời hiện đại khó còn có thể tìm thấy, nhưng những hạt bụi vô hình vẫn ngày ngày tuôn rơi trên bục giảng - nơi hàng ngày, người giáo viên vẫn đem những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống truyền tới những người học trò. Những hạt bụi vô hình ấy, theo thời gian, cũng sẽ nhuộm trắng mái tóc của người thầy và gắn với từng giai đoạn trưởng thành của người học sinh.

Mỗi năm cứ đến dịp 20/11, Bụi phấn lại thêm một lần khẳng định giá trị thiêng liêng của nó trường tồn cùng thời gian. Những giai điệu mượt mà, da diết ấy vẫn luôn đem tới một cảm giác bình yên, thân thương như một dòng suối trong lành của quá khứ tuôn chảy tới thực tại, đem theo bao kỷ niệm của “tuổi còn thơ”.

Việt Lê